Ustawa o fundacjach rodzinnych przyjęta

Jak wskazują dane Instytutu Biznesu Rodzinnego, niemal 830 tys. firm w Polsce to biznesy rodzinne, z których 57% ma w planach sukcesję w ciągu najbliższych 5 lat. Na posiedzeniu Sejmu 15 grudnia, po 4 latach intensywnych prac nad projektem, udało się uchwalić nowe narzędzie prawne, jakim będzie fundacja rodzinna. Przepisy mają na celu pomoc właścicielom firm rodzinnych w zachowaniu ich majątku oraz zabezpieczeniu ciągłości biznesu na pokolenia.

Fundacja rodzinna – czym jest i na czym polega?

Jest to ustawa regulująca działania na rzecz poprawy otoczenia prawnego związanego z sukcesją firm, które jest dużym wyzwaniem dla przedsiębiorców. Fundacja rodzinna ma za zadanie wprowadzić struktury organizacyjne pozwalające na płynną sukcesję biznesu, jego kontynuację i ochronę majątku. Jest to swojego rodzaju skarbiec rodzinny, zabezpieczający potrzeby finansowe beneficjentów, ale w tym samym czasie realizujący wizję fundatora o sposobie i zasadach funkcjonowania przedsiębiorstwa w kolejnych pokoleniach.

Rozwiązanie fundacji rodzinnej ma na celu zatrzymanie majątku firmy w jednych rękach, co ma przyczynić się do rozwoju biznesu i realizacji nowych inwestycji. Jasno ustalona wizja rozwoju i zarządzania firmą przez fundatora w dłuższej perspektywie ma przynieść korzyści wszystkim zainteresowanym – udziałowcom, pracownikom, a przez to całej gospodarce dzięki zwiększeniu inwestycji w Polsce.

Jak jest obecnie?

W świetle obecnie obowiązujących przepisów, przejęcie firmy po rodzicu wymaga podjęcia się przez co najmniej jednego ze spadkobierców dalszego prowadzenia działalności biznesowej oraz porozumienia z innymi członkami rodziny, a tu, jak wiadomo, może być różnie. Dotąd przedsiębiorcy, którzy mieli długoterminowe plany biznesowe uwzględniające kwestie sukcesji, swoje działania opierali głównie na instytucji prawa handlowego i cywilnego. Otóż swoje interesy mogli zabezpieczyć poprzez odpowiednie ułożenie struktury dziedziczenia w testamencie lub umowie czy statucie spółki. Inną drogą było wykorzystywanie elementów rozwiązań z ustawy o zarządzaniu sukcesyjnym, która to jednak nie pozwalała na kompleksowe zarządzanie kwestią dziedziczenia biznesu przez spadkobierców. Niektórzy decydowali się na zaadaptowanie elementów mechanizmów zagranicznych fundacji rodzinnych.  Wszystko wskazuje na to, że w 2023 r. kwestia ta w końcu znajdzie swoje rozwiązanie i instytucja fundacji rodzinnej zostanie faktycznie wprowadzona do polskiego porządku prawnego.

Kluczowe kwestie prawne zasad działania fundacji rodzinnej

Fundatorem może zostać wyłącznie osoba fizyczna ciesząca się pełną zdolnością do czynności prawnych, a więc m.in. prawem swobodnego dysponowania majątkiem, po złożeniu stosownego oświadczenia o ustanowieniu fundacji w akcie założycielskim lub w testamencie spisanym w formie notarialnej. Fundacja będzie mogła być ustanowiona na czas określony lub nieokreślony, a minimalny próg kapitałowy niezbędny do jej założenia ma wynosić 100 tys. zł. Oczywiście będzie mogła ona prowadzić działalność gospodarczą w zakresie wskazanym w ustawie, która również przewiduje zasady jej opodatkowania. Przewiduje się wyłącznie 15% opodatkowania wypłat dla beneficjentów, natomiast zwolnienie podmiotowe z CIT dla samej fundacji rodzinnej.