Licencje Creative Commons

Creative Commons to organizacja pozarządowa z USA, która stworzyła i ciągle rozwija własny system licencji. Są to gotowe rozwiązania prawne, z których można korzystać bez konieczności przygotowywania własnych licencji.  Pozwalają one twórcom na zachowanie własnych praw przy możliwości dzielenia się swoimi utworami z innymi. Zasada „wszelkie prawa zastrzeżone” ustępuje  innej: „pewne prawa zastrzeżone”.

Istnieją cztery zasadnicze warunki, które muszą być spełnione, by udostępniać utwory (z czego pierwszy występuje we wszystkich licencjach):

• Uznanie Autorstwa (Atrribution (BY)) – można kopiować, dystrybuować, wyświetlać i użytkować dzieła i wszelkie jego pochodne pod warunkiem umieszczenia informacji o twórcy;

• Użycie Niekomercyjne (Noncommercial (NC)) – kopiowanie, dystrybucja, wyświetlanie i użytkowanie dzieła i wszelkich jego pochodnych możliwe jest tylko w celach niekomercyjnych;

• Bez Utworów Zależnych (No Derivative Works (ND)) – kopiować, dystrybuować i wyświetlać można tylko dokładne (dosłowne) kopie dzieła, niedozwolone jest natomiast jego zmieniania i tworzenie pochodnych na jego bazie;

• Na Tych Samych Warunkach (Share Alike (SA)) – można kopiować, dystrybuować, wyświetlać i użytkować pochodne dzieła, pod warunkiem, że będą opublikowane na takiej samej licencji.

iconvector/bigstockphoto.com

Sześć podstawowych licencji, w których wykorzystuje się kombinacje tych warunków to:

• Uznanie Autorstwa (CC-BY),

• Uznanie Autorstwa – Użycie Niekomercyjne (CC-BY-NC),

• Uznanie Autorstwa – Użycie Niekomercyjne – Na Tych Samych Warunkach (CC-BY-NC-SA),

• Uznanie Autorstwa – Użycie Niekomercyjne – Bez Utworów Zależnych (CC-BY-NC-ND),

• Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach (CC-BY-SA) (jest to licencja najbardziej zbliżona do GNU FDL),

• Uznanie Autorstwa – Bez Utworów Zależnych (CC-BY-ND).

Korzystanie z licencji polega na tym, że twórca oznacza nią swój utwór. Dzięki temu każdy odbiorca może z niego korzystać w zakresie, który jest wcześniej oznaczony w licencji. Skorzystanie z licencji przez użytkownika polega na wykonaniu ściśle określonych uprawnień w stosunku do dzieła, które jest wcześniej udostępnione przez twórcę w zakresie przez nią określonym.

Jeśli twórca chce wykorzystać jakąkolwiek z licencji Creative Commons (wyłączając CCO), musi do niej dołączyć pełen tekst licencji lub jego URI wraz z takimi informacjami, jak tytuł i nazwisko autora. Pozostałe warunki są uzależnione od danego wariantu licencji, którą się wybiera.

By zastosować licencję Creative Commons, nie trzeba nigdzie rejestrować utworu, ani nie podpisywać żadnej umowy. Należy jedynie wybrać licencję i opatrzyć utwór jasną informacją, że jest on dostępny na danej licencji Creative Commons. Organizacja ta nie pobiera żadnych opłat za korzystanie ze swoich licencji.

Licencje CC są obecnie najpopularniejszymi wolnymi licencjami stosowanymi do różnego typu dzieł i utworów innych niż oprogramowanie. Szacuje się, że ich liczba może wynosić obecnie ponad 100 milionów.