Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy

Wojna w Ukrainie spowodowała, że w ciągu kilku pierwszych dni trafił do Polski już ponad milion uchodźców(stan na dziś to ok. 1,8 mln osób). W związku z zaistniałą sytuacją, rząd musiał niezwłocznie przygotować przepisy, dzięki którym osoby przekraczające granicę polsko-ukraińską będą mogły pozostać w naszym kraju legalnie oraz otrzymać niezbędne wsparcie. Już 9 marca Sejm niemal jednogłośnie uchwalił ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Następnie w nocy z piątku na sobotę Senat przyjął w sumie 60 poprawek do ustawy, z których Sejm w sobotę rano przyjął kilkanaście. Jeszcze tego samego dnia wieczorem, ustawę podpisał prezydent Andrzej Duda, a następnie opublikowano ją w Dzienniku Ustaw. Nowe przepisy weszły w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, a obowiązują z mocą wsteczną od dnia 24 lutego 2022 roku. Jakie są główne założenia tej specustawy?

Reguluje legalność pobytu

Ustawa gwarantuje legalność pobytu uchodźcom z Ukrainy oraz ich małżonkom nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego, którzy wjechali na teren naszego kraju od dnia wybuchu konfliktu zbrojnego. Pobyt uchodźców w Polsce będzie uznawany za legalny przez 18 miesięcy. Zgodnie z ustawą, każdy obywatel ukraiński może otrzymać numer PESEL, co pozwoli na realizację szerszego zakresu usług publicznych na rzecz tych osób, jak chociażby możliwość założenia Profilu Zaufanego. Na mocy specustawy uchodźcy będą mogli także legalnie podjąć pracę, uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej oraz otrzymać jednorazową pomoc finansową w kwocie 300 zł na osobę. Ponadto, uczniowie oraz studenci mogą kontynuować edukację w polskich szkołach i na uczelniach wyższych. Większość z przepisów zawartych w ustawie nie dotyczy natomiast Ukraińców, którzy przebywali legalnie w Polsce jeszcze przez wybuchem wojny na Ukrainie. Jednak w przypadku gdy podczas konfliktu upłynie termin ważności wiz krajowych i zezwoleń na pobyt czasowy, zostaną one przedłużone do końca roku na mocy tej ustawy. Co więcej, dokumenty takie jak polskie dowody tożsamości czy karty pobytu, których ważność skończy się po 24 lutego, zostaną przedłużone o kolejnych 18 miesięcy. Również przez 18 miesięcy będzie uznawany za legalny pobyt obywatela ukraińskiego, jeżeli w czasie wojny utraciłby prawo do przebywania w Polsce na podstawie np. wizy Schengen.

Na mocy ustawy powstanie również rezerwa celowa w budżecie. Ponadto, w Banku Gospodarstwa Krajowego stworzony zostanie specjalny Fundusz Pomocy, z którego środki kierowane będą przede wszystkim na finansowanie zadań związanych z pomocą uchodźcom.

Gwarantuje wsparcie dla pomagających Polaków

Ustawa zapewnia też wsparcie finansowe dla Polaków, którzy pomagają uchodźcom z Ukrainy, dając im dach nad głową oraz wyżywienie. Świadczenia te będą wypłacane za okres maksymalnie 60 dni, lecz w przypadkach uzasadnionych czas ten może zostać wydłużony. Środki finansowe przyznawane będą na podstawie wniosków składanych do gmin. Wysokość świadczeń określi natomiast rozporządzenie Rady Ministrów.