Kiedy przedawniają się długi?

Według polskiego prawa dług nie może całkowicie zniknąć, choć możliwe jest jego przedawnienie. Ma to miejsce wówczas, gdy wierzyciel nie upomina się o spłatę długu, czyli de facto nie trzeba go spłacać. Przedawnienie zależy od długu. Zaległości ulegają przedawnieniu od roku aż do dziesięciu lat. Kiedy i jakie długi się przedawniają – o tym poniżej.

Pamiętajmy, że przedawnione zobowiązania nadal istnieją, ale nie trzeba ich spłacać. Wierzyciel ma prawo dochodzić zapłaty zobowiązania w każdym czasie, lecz nie zawsze będzie to skuteczne. Jeśli bowiem dłużnik udowodni przed sądem, że zaciągnięty przez niego dług się przedawnił, nie będzie musiał go spłacać.

fot. Nosnibor137/bigstockphoto.com

Przedawnienie nigdy nie jest dokonywane z urzędu, lecz tylko na wniosek dłużnika. Dlatego też wielu wierzycieli oraz firm windykacyjnych bezprawnie egzekwuje przedawnione zobowiązania, licząc na to, że ich dłużnik się nie zorientuje i im zapłaci.

Należy również pamiętać o tym, że bieg przedawnienia zostanie przerwany wtedy, gdy wierzyciel bądź dłużnik wykonają jakikolwiek ruch związany ze zobowiązaniem, np. wszczęcie mediacji, złożenie pozwu do sądu, uznanie roszczenia przez dłużnika. Wówczas bieg przedawnienia zaczyna się na nowo, zaś dotychczasowy okres traktuje się jako nieistniejący.

Moment przedawnienia długu zależy od jego rodzaju:

• roszczenia z tytułu niezapłaconych mandatów bądź jazdy bez ważnego biletu, a także zaległości związane z przedwstępną umową sprzedaży, np. mieszkania ulegają przedawnieniu po roku od ich otrzymania czy podpisania;
• po dwóch latach przedawnia się roszczenie z tytułu umowy o dzieło (po dwóch latach od dnia oddania dzieła), roszczenia przedsiębiorcy z tytułu nieopłaconej przez klienta faktury, roszczenia dostawcy z tytułu dokonanej dostawy, usługi telekomunikacyjne, debet na koncie, licząc od daty wyznaczonej do jego spłaty;
• roszczenia z tytułu niezapłaconych wynagrodzeń, roszczenia z tytułu umowy ubezpieczeniowej, zaległości czynszowe, zobowiązania o charakterze okresowym np. raty kredytu czy pożyczki, zaległości z tytułu abonamentu, dług na karcie kredytowej, roszczenia z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i oświadczeń okresowych, czesne za studia (wzięte po 1 października 2014 r.), zobowiązania podatkowe, takie jak podatek od nieruchomości przedawniają się po trzech latach;
• dłużnik po 5 latach może się też ubiegać o przedawnienie zobowiązań z tytułu zalegania ze składkami na ubezpieczenie społeczne, ale tylko te powstałe po 2012 r. (te powstałe przed 2012 rokiem przedawniają się dopiero po 10 latach) oraz zobowiązań podatkowych, takich jak np. podatek dochodowy (licząc od końca roku kalendarzowego, w którym minął termin płatności podatku);
• najdłuższemu okresowi przedawnienia ulegają długi między osobami fizycznymi, np. sąsiadami, roszczenia majątkowe, a także długi spadkowe oraz czesne za studia niezapłacone przed 1 października 2014 r. – te zadłużenia przedawniają się aż po dziesięciu latach.