Mediacje sądowe

Porozumienie jest bardzo istotną sprawą w kontaktach międzyludzkich. Mediacje sądowe, czyli alternatywny sposób rozwiązywania sporów (w przeciwieństwie do sądowego) zostały wprowadzone do ustawy Kodeks postępowania cywilnego na mocy nowelizacji z 28 lipca 2005 r. Od stycznia bieżącego roku dokonano zmian w Kpc. Zgodnie z nowymi przepisami każdy pozew sądowy powinien być poprzedzony próbą ugody, czyli mediacji.

Mediacje sądowe stanowią szczególny typ mediacji, czyli dążenia do osiągnięcia porozumienia skonfliktowanych stron, na mocy dobrej woli, a także zachowania wzajemnego szacunku oraz poufności. Mogą one zaistnieć zarówno z inicjatywy stron zainteresowanych, jak i na mocy decyzji sądu. W celu osiągnięcia wspólnego stanowiska pomaga bezstronny mediator. W przypadku spraw karnych, główny cel mediacji sądowych to określenie zadośćuczynienia za poniesione szkody, zaś w sprawach cywilnych, gospodarczych i rodzinnych chodzi o ostateczne rozstrzygnięcie sporu w formie ugody.

fot. nruboc/bigstockphoto.com

Do mediacji nadają się wszystkie sprawy pod warunkiem, że obie strony dążą do porozumienia. Procedura mediacji jest odformalizowana i elastyczna oraz toczy się w czasie i miejscu uzgodnionym przez obie strony. Negocjacjami skonfliktowanych stron zarządza bezstronny, neutralny mediator wybrany przez obie strony bądź sędziego. Celem mediatora jest pomoc w rozmowach między stronami na temat rozwiązania konfliktu, które usatysfakcjonuje zwaśnione strony.

Do mediacji w sprawach cywilnych zalicza się:

• mediacje rodzinne (np. ustalenie warunków opieki nad dziećmi po rozwodzie),
• mediacje cywilne (np. podział spadku),
• mediacje gospodarcze (np. roszczenia w wyniku z niespełnienia warunków umowy),
• mediacje z zakresu prawa pracy (np. rekompensata za uszczerbek na zdrowiu po wypadku w miejscu pracy).

Według znowelizowanego art. 10 Kodeksu postępowania cywilnego sąd może skierować strony do mediacji już na każdym etapie postępowania, nawet przed pierwszym posiedzeniem rozprawy. Wówczas przewodniczący może wezwać strony do osobistego stawiennictwa na tzw. posiedzeniu niejawnym, a następnie nakazać im udział w spotkaniu informacyjnym, które będzie dotyczyło polubownego rozwiązania ich sporu, z naciskiem na mediację. Jeśli jedna ze stron nie pojawi się na takim spotkaniu czy posiedzeniu, sąd ma prawo obciążyć ją kosztami poniesionymi przez drugą stronę. Czas mediacji powinien zostać określony przez sąd na okres 3 miesięcy.

Spotkanie informacyjne nie musi być prowadzone przez stałego mediatora, mogą to również zrobić: sędzia, asystent sędziego, referendarz sądowy lub urzędnik sądowy.

Obecnie koszty sądowe obejmują też koszty mediacji, które zostały wszczęte na skutek skierowania przez sąd. Warto wiedzieć, że jeśli dojdzie do zawarcia ugody jeszcze przed rozpoczęciem postępowania sądowego przed sądem pierwszej instancji, to nastąpi zwrot całej opłaty sądowej. Zawarcie ugody w drugiej instancji również będzie korzystne finansowo dla stron, gdyż wówczas nastąpi zwrot połowy opłaty.