Zmiany w prawie rodzinnym

Kwestie dotyczące odbierania dzieci rodzicom są sprawami bardzo delikatnymi, szczególnie jeśli argumentem, który przekonuje sąd do takiej decyzji, jest zła sytuacja materialna rodziców. Pod koniec grudnia do Sejmu wpłynął projekt ustawy, która ma te kwestie usystematyzować, a także wprowadzić zakaz umieszczania dzieci w pieczy zastępczej wyłączenie z powodu ubóstwa rodziców. Nowelizacja obejmie kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Projekt jest efektem medialnego szumu, jaki powstawał przy okazji podobnych spraw, kiedy to sąd orzekł o odebraniu dzieci rodzicom wyłącznie z powodu nieposiadania przez nich odpowiedniego zaplecza materialnego i finansowego. Nowelizacja przepisów na najwyższym miejscu stawia dobro dzieci, wychodząc jednocześnie z założenia, że naturalnym środowiskiem ich prawidłowego rozwoju jest rodzina, a pochopna decyzja o zabraniu ich od rodziców może mieć dla nich negatywne skutki, dlatego przepisy w tym zakresie nie mogą pozostawiać miejsca na dowolną interpretację. Zmiana wprowadza następujący zapis:

„Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej powinno nastąpić po wyczerpaniu wszystkich form pomocy rodzicom dziecka, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, chyba że dobro dziecka wymaga zapewnienia mu niezwłocznie pieczy zastępczej.”

Oznacza to, że decyzja o umieszczeniu w pieczy zastępczej jest decyzją ostateczną, uzasadnioną wyłącznie w sytuacji, gdy wyczerpano wszystkie inne formy pomocy rodzicom dziecka oraz dziecku.

fot. CebotariN/bigstockphoto.com

Nowelizacja zakłada, że odebranie dziecka może być uzasadnione wyłącznie dobrem dziecka, które nie powinno być jednak oceniane przez pryzmat zamożności rodziców, przy czym przez zagrożenie tego dobra należy rozumieć sytuację, w której narażone jest jego zdrowie lub życie. Zmiana dotknie więc przepis, w którym zostaną wskazane dodatkowe formy ingerencji we władzę rodzicielską przed podjęciem decyzji o odebraniu.

Zakaz odebrania dziecka ze względu na sytuację materialną rodziców obowiązywać będzie wyłącznie w sytuacji, gdy rodzice nie wyrażą na to zgody, w innym przypadku brak będzie przeciwwskazań do podjęcia tego kroku. Jeśli więc rodzice sami ocenią swoje możliwości materialne na niewystarczające i taką wolę wyrażą, w pierwszej kolejności Państwo powinno zapewnić im niezbędną pomoc, by nie dopuścić do ostatecznego kroku, jakim jest odebranie dzieci. Taki cel przyświeca zmianom, przy czym jednocześnie przewiduje się, że rozwiązanie to nie będzie dodatkowym obciążeniem dla budżetu Państwa. Natomiast szczegółowy system pomocy dla takiej rodziny określać ma już inna ustawa – o pomocy państwa w wychowaniu dzieci.